Kendine özgü mizah anlayışı, çizgileri ve yarattığı karakterler ile Türkiye’nin önde gelen karikatüristlerinden Latif Demirci’nin yarım asırlık sanat hayatı “Yazan-Çizen LATİF DEMİRCİ” sergisiyle anlatılıyor. 14-15 yaşında Altan Erbulak ile tanışarak adım attığı Gırgır dergisinde, derginin genç karikatüristlere alan açtığı “Çiceği burnunda” sayfası için çizimler yaparak başladığı sanat hayatını vefatına kadar sürdüren Demirci, mizah dergilerinin yanı sıra Yeni Gündem, Nokta, Panorama, Gazete Pazar, Söz gibi günlük gazete ve haftalık siyasi dergilerde de çalışmıştı.
Gırgır’dan itibaren çizdiği bütün karikatürlerin orijinalleri, yayınlanmış halleri, kitaplaştırdığı albümleri, hiç görülmemiş suluboya çalışmaları ve çizim defterleri arasında yürütülen kapsamlı bir arşiv çalışmasının sonucu “Yazan-Çizen LATİF DEMİRCİ” sergisiyle gözler önüne seriliyor. Ortaya çıkan sergide; Canavar Koyun Orhan, Muhlis Bey, Arap Kadri, Yavlum Mithat ve Mirsat, Press Bey gibi unutulmaz kahramanların yer aldığı karikatürlerin yanı sıra Nokta ve Yeni Gündem gibi haftalık dergilere çizdiği karikatürler ile Hürriyet’te uzun yıllar devam eden günlük birinci sayfa karikatürlerinden örnekler yer alıyor.
Arşivin görülmesini önemli buluyorum
Çizmeye başladığı ilk günden son güne kapsamlı bir arşiv tutan Demirci’nin vefatından sonra bu derleme işi kızı Yasemin Demirci’ye düşmüş. Yasemin Demirci, “Babam her hikâyenin içindeki yalın mizahı ortaya çıkarır, ince detayların üzerinde dururdu. Özel eşyalarını ve çizimlerini toparlamaya başlayıncaya dek arşivinin ne denli büyük olduğunu fark etmemiştim. Daha önce hiç ortaya çıkmayan çizimleriyle birlikte bu arşivin görülmesinin çok önemli olduğunu düşünüyoruz” açıklamasını yapıyor. Serginin küratörlüğünü üstlenen bir diğer isim, Demirci’nin yakın dostu gazeteci İhsan Yılmaz. “Latif’in karikatürleri eşliğinde Türkiye’nin son 30-40 yılının çok renkli, mizahi tarihi yazılabilir” diyen Yılmaz da bu sergiyle hem Demirci’nin çalışmalarını hatırlatmayı hem de yeni kuşaklara onu tanıtmayı amaçladıklarını söylüyor. Demirci’nin eserlerini, yarattığı çizgi karakterlerin maceraları, yayınladığı kitaplar, farklı çalışmalarıyla, kronolojik ve tematik bir düzen içinde sanatseverlerle buluşturan retrospektif serginin tasarımını Emre Senan üstlendi. Sergi, sanatçının 1975’te başlayan Gırgır döneminden 2022’de yayınlanmış son karikatürüne kadarki zaman dilimini kapsıyor.
Siyasi karikatürler yok
Latif Demirci’nin Rembrandt, Caravaggio, Van Gogh, Degas, Matisse ve Picasso gibi Batı sanatının önde gelen ressamlarının eserlerini ‘Latifçe’ye çevirerek yeniden çizip boyadığı “Çeviren Latif Demirci” albümünden çizimler; Demirci’nin tüm canlılara sevgi dolu bakışının ürünlerini gördüğümüz, insan ve hayvanın gündelik hayattaki karmaşık ilişkisini hiciv, eğlence ve usta işi çizgilerle anlattığı “National Geoglathif” albümünden örnekler ve Latife Tekin’in Berci Kristin Çöp Masalları romanı için çizdiği özel eserler de bu sergide sanatseverler ile buluşuyor. Siyasi olarak da hayli çizimi olan Demirci’nin 2 bine yakın çiziminin yer aldığı sergide ne geçmişin ne de bugünün siyasilerine dair çizimleri dahil edilmemiş. O çizimlerde yer alan şakaların o günün izleyicisi için değerli ve komik olduğunu ifade eden serginin tasarımcısı Emre Senan, bugünün izleyicisi için daha anlamlı ve zamansız çalışmaları sergiye dahil ettiğini belirtiyor. “Yazan-Çizen LATİF DEMİRCİ” sergisi, 30 Haziran 2024 tarihine dek her gün, 9.00-19.00 saatleri arasında Kibele Sanat Galerisi’nde gezilebilir.
Anılar kitabı sergiye eşlik ediyor
Serginin Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından basılacak kitabını ise İhsan Yılmaz hazırladı. Yılmaz’ın metinlerine, Latife Tekin, Yasemin Demirci, Turgut Çeviker, Hasan Bülent Kahraman, Selçuk Demirel, İrfan Sayar, Atilla Atalay, Tan Oral, Bahadır Baruter, Metin Üstündağ, Mehmet Çağçağ, Behiç Pek, Ergün Gündüz, Evrim Altuğ, Erdil Yaşaroğlu ve Zafer Temuçin gibi isimlerin kaleme aldığı anılar ve yazılar eşlik ediyor. Kitapta ayrıca sanatçının karikatürleri ve aile albümünden fotoğraflar da yer alıyor.
