Genç Erdem tarafından yayınlanan İyi Şeyler Dükkânı, Ayşe Müşerref''in Mesnevi''ye yaptığı yolculuklardan yanında getirdiği hazinelerden oluşuyor. Müşerref''le yeni kitabı üzerinden Mesnevi''ye bakışını konuştuk.
Yayıncım Melike Günyüz''ün aklına geldi. Türk çocuk edebiyatında çok önemli bir isim. Bir gün beni yayınevine çağırdı. Önce lokum ikram etti ki ben de dahil olmak üzere çocukların dilini çok iyi biliyor, sonra yurt dışından getirdiği pek çok kitap gösterdi. Benden nasıl bir şey yazmamı istediğini ve bu çalışmayı neden yapmamız gerektiğini izah etti.
Aa teşekkür ederim. Böyle düşünmenize çok sevindim. En başından beri bunu istiyordum. Fakat sonra bir ara iki devir arasındaki söyleyiş farklılıkları bariz olduğundan, haşa, bir kıyas unsuruna çabalıyor görüntüsü verir miyiz diye endişelenmiştim. Sonra şöyle düşündüm, bu dil farklılıkları da güzel olacak. Hazreti Mevlana bir satırda anlatıyor, biz sayfalarca anlatamıyoruz.
Bilindik bir kaç hikaye dışında ki meşhur birşeyin üzerinde çalışmak her zaman daha zordur, oturmuş, yerleşik bir beklentiye şekil veriyorsun, tamamen rastgele gerçekleşti o iş. Tarama da yaptım ama herhangi bir cildi açtığımda gözümün ilk takıldığı satırlar eğer bir hikayenin içindeyse yahut hikaye etmeye müsaitse o cümleleri mutlaka aldım.
Galiba sıkı bir ilişki olsaydı yayıncım böyle bir çalışmaya ihtiyaç duymazdı. Bence önce gençlerin etrafıyla ilişkisini anlamak gerekiyor. Mesela tüm gün Twitter''da mühim cümleler kurma gayreti sarfeden bir kuşağın okumaya ve dinlemeye hem vakti hem sabrı kalmamış olabilir. Aynı şekilde tüm günü bilgisayar karşısında geçirip, kabuğuna çekilip, dünyayı o kabuğun dış görünüşünden ibaret zannedenler kibri öldürmeyi telkin eden anlatımları kucaklamayabilir. Bazı çocuklar da okumaya o kadar iştahlı ki keşke biz onların karşılarına bu iştahı, tırnak içinde söylüyorum ''doğru'' yönlere sevk edecek kaliteli çocuk kitapları çıkarabilsek.
Eğer bir şey çok hızlı çoğalıyor ve kısa süre içinde modaya dönüşüyorsa o şeyin ne kadar doğru anlaşıldığından şüphe etmek lazım.
Bir açlık var. Hazreti Mevlana ise sekiz asırdır insanı kendini keşfetmeye çağırıyor. Mesnevinin tek bir teması vardır, insan. Bizim medeniyetimiz zaten insan odaklıdır. İnsanla, yani ruh ile eşyanın yer değiştirmesinden dolayı belki, insanlık, tarihinin hiçbir döneminde son yüzyıldaki kadar derin bir kimlik krizi yaşamadı. Bu buhrandan çıkış yollarını arıyor. Yolların tümü Mesnevi''nin satır aralarında döşeli. Bu yüzden çok ilgi görüyor. Çok okunuyor. Amerika''da her zaman çok satanlar listesinde. Bununla beraber şunu da söylemek istiyorum, insan mizacına aksi istikamette bir hayat sürerse o açlık hiçbir zaman tükenmez. Yani başka ve en temel şeylerimiz kusurluyken tad alma duyumuz acaba yerinde mi?
Özde değil de ifadede güncelleme olabilir. Cümlelere dökülmüş herşeyden yeni cümlelerin çıkabileceğini düşünüyorum. Edebiyatın doğasında var bu. Üretim insan aklıyla sınırlı ve yeni bir şey yaratılmıyor. Tekrar halinde. Medeniyetimizin pek çok büyük eseri de hala keşfedilmeyi bekliyor. Mesnevi bunlardan yalnızca biri. Özgün arayışlara açık genç yazarlarımız klasik ve kadim medeniyetimizin eserlerine yönelsinler. Harry Potter''lar, Ulysessler çıkaracaklar inanıyorum.
Çok teşekkür ederim. Daima genç arkadaşlarıma yazmaya şiirle başlamalarını tavsiye ediyorum. Çünkü sınırları belli bir alanda, az sözle çok şeye işaret zor. Halbuki metin alanı tamamen senin olduğunda, türe dair kurallar kalktığında beyin az ve öze alıştığından çok daha kontrollü, sistemli hareket ediyor, sıralı düşünüyor ve sınırlar kalktığında özgür oluyorsun.
Mesnevi''de''hikmet'' dediğimiz üstü örtülü anlatımlar var. Bu anlamda şiire de yakın duruyor. Ne dersiniz?
Kesinlikle katılıyorum. Bizim medeniyetimiz hikmet medeniyetidir. İnsanın özüdür hikmet. Hikmeti çöz, içinden insan çıkar. İnsanı çöz, yaratıcının özü çıkar. Bize kendinden üflediği sır, ''esma'' çıkar ortaya. Mesnevi işte bunu anlatmaktadır. İnsanı ve insanı anlatırken de Yaradan''ı anlatmaktadır.
Son bir kaç yıldır şiir yazmıyorum. Ama hala üzerlerinde çalıştığım çocuk kitaplarım var ve yaklaşık on yıldır bir roman üzerinde çalışıyorum. Belki seneye biter, belki de hiç bitmez.
Roman için bence ya duyguları ve görüşleri yıllar içinde kemikleşmiş ya cesur ve pervasız bir yazar olacaksın, ya da tüm hayat meşgalelerinden sıyrılıp romanı bir çırpıda tamamlayabilme imkanına sahip olacaksın. Uzun metinleri zamana yayma lüksü çok yok çünkü. Yıpratıcı bir süreç. Yaşadığın dünyaya paralel başka bir dünyan var, birinden çıkıp diğerine sığınıyorsun. Şiir ise anlık birşey ve artı işçilik. Şiiri de özledim, Allah ömür verirse yine yazarım.
İşe Yarar Şeyler Dükkanı
Ayşe Müşerref
Erdem Yayınları
2014
